Polski Ład przyniósł istotne zmiany dla przedsiębiorców, którzy za sprawą rządowego programu ponownie musieli zastanowić się nad formą prowadzenia biznesu. Coraz częściej pojawiają się głosy, że warto zrezygnować z jednoosobowej działalności gospodarczej na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Na pytanie, czy spółka
z o.o. jest korzystniejszą formą prowadzenia biznesu, nie ma jednak uniwersalnej odpowiedzi, a wszystko zależy od przedsiębiorcy i celu prowadzenia działalności. JDG czy sp. z o.o.?
Jednoosobowa działalność gospodarcza a spółka z o.o.
Polskie prawo przewiduje wiele możliwości prowadzenia działalności. Wybór jej formy powinien opierać się na potrzebach przedsiębiorcy, jak również na jego możliwościach (finansowych, organizacyjnych) oraz uwzględniać cel, w jakim zdecydował się ją prowadzić. Poszczególne typy działalności różnią się w sprawach formalnych, strukturalnych i finansowych.
JDG stanowi oczywisty wybór dla wielu początkujących przedsiębiorców, ponieważ charakteryzuje się prostotą przy zakładaniu i likwidacji oraz charakteryzuje ją minimum formalności. Chociaż wymienione cechy stanowią niewątpliwie zalety, zwłaszcza dla przedsiębiorców niewprawionych jeszcze w swoim fachu, prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej wiąże się także z dość dużym ryzykiem finansowym.
Co więcej, nowe przepisy przyniosły zmiany na płaszczyźnie podatkowej, przez co wielu przedsiębiorców zdecydowało się odejść od JDG na rzecz spółki z o.o. Przed dokonaniem wyboru, którą z form wybrać, warto zapoznać się z odrębnościami, jakie pomiędzy nimi istnieją. Poniżej prezentujemy najważniejsze różnice między jednoosobową działalnością gospodarczą a spółką z ograniczoną odpowiedzialnością.
Rejestracja
Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej jest niezwykle prosta, co w dużym stopniu wpływa na popularność tej metody prowadzenia biznesu. Przedsiębiorca, aby poprawnie zarejestrować działalność, powinien złożyć wniosek CEIDG-1 w urzędzie miasta lub przez Internet. Drugi sposób wymaga podpisu kwalifikowanego osoby zainteresowanej lub złożenia go za pośrednictwem Profilu Zaufanego. To wszystko sprawia, że JDG można założyć szybko, nawet nie wychodząc z domu. Jeżeli wniosek nie zostanie opatrzony odpowiednim podpisem, wnioskujący powinien udać się do urzędu w ciągu 7 dni od jego złożenia, aby uwierzytelnić procedurę.
Proces rejestracji spółki z o.o. jest bardziej skomplikowany, co może odstraszyć wielu nowicjuszy, którzy dopiero próbują swoich sił w świecie biznesu. Podstawowym dokumentem pozwalającym założenie spółki jest umowa, która składa się z kilku obligatoryjnych elementów. Powinna określać:
- firmę i siedzibę spółki,
- przedmiot działalności,
- ilość udziałów, które przypadają na jednego wspólnika oraz ich wartość nominalną,
- czas trwania spółki (jeśli określony),
- wysokość kapitału zakładowego.
Rejestracja spółki z o.o. wiąże się także z wieloma wymogami natury finansowej. Konieczne jest wniesienie kapitału zakładowego spółki, którego wysokość powinna wynosić co najmniej 5 tysięcy złotych. Nie jest to jednak jedyny koszt, który ponosi przedsiębiorca. Rejestracja spółki wymaga uiszczenia opłaty notarialnej i zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (0,5% wartości kapitału zakładowego). Dodatkowo należy doliczyć opłatę sądową (500 złotych, jeżeli umowa została zawarta u notariusza) oraz opłatę za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (100 złotych). Wysokość ponoszonych kosztów można obniżyć, zawierając umowę za pośrednictwem systemu S24. W tym wypadku opłata sądowa wynosi 250 złotych. Koszty te nie występują w przypadku JDG.
Czytaj więcej: jak założyć spółkę z o.o.? Praktyczny poradnik krok po kroku.
Księgowość w JDG i w spółce z o.o.
Zaletą prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej jest jej uproszczona księgowość. Przedsiębiorcy, którzy uzyskują mniej niż 2 miliony euro przychodów w skali roku, zwolnieni są z obowiązku prowadzenia Księgi Przychodów i Rozchodów. Nie muszą również zatrudniać księgowych, ponieważ wszelką dokumentację mogą prowadzić samodzielnie.
Księgowość w spółce z o.o. jest bardziej złożona. Prawo nakłada obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz przedstawiania sprawozdań finansowych. Taka forma ewidencjonowania przychodów i rozchodów wymaga zatrudnienia księgowego lub współpracy z biurem rachunkowym. Chociaż wiąże się to z kolejnymi kosztami, eksperci wskazują na pozytywny aspekt takiego rozwiązania. Pełna księgowość prowadzona przez specjalistów gwarantuje przejrzystość przepływu pieniędzy i operacji finansowych.
Opodatkowanie w JDG i spółce z o.o.
Przy JDG właściciel zobowiązany jest odprowadzić podatek jako osoba fizyczna. Oznacza to, że przy rejestracji działalności musi wskazać formę opodatkowania i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy (PIT). Przedsiębiorca ma do wyboru:
- podatek na zasadach ogólnych, czyli 12% lub 32% od nadwyżki dochodu ponad kwotę 120 tysięcy złotych,
- podatek liniowy, czyli 19% niezależnie od wysokości dochodów,
- niektórzy przedsiębiorcy mogą zdecydować się na ryczałt lub kartę podatkową.
Polski Ład podniósł kwotę wolną od podatku do 30 tysięcy złotych oraz wprowadził inne (już mniej korzystne) zmiany dotyczące składek zdrowotnych. Nowe przepisy zwiększyły wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz odebrały możliwość odliczenia jej od podatku, jak to miało miejsce do tej pory. Oznacza to, że za sprawą nowych uregulowań przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą stracą sporą część dochodów na rzecz obowiązkowych, wysokich opłat zdrowotnych.
Przy spółce z o.o. bardzo często mówi się o podwójnym opodatkowaniu. W praktyce odprowadza się dwa odrębne podatki, jeden od osób prawnych (w tym wypadku osobą prawną jest spółka z o.o.), a drugi płacą wspólnicy z tytułu uzyskiwanej dywidendy lub zatrudnienia. Oznacza to, że od dochodu brutto, jaki uzyskała spółka, należy odprowadzić podatek CIT w wysokości 19%. Prawo przewiduje jednak pewne ulgi, między innymi dla przedsiębiorców dopiero rozwijających swoje przedsiębiorstwo. Takie osoby mogą korzystać z obniżonej do 9% stawki CIT.
Dochód, który wypracowała spółka z o.o. jest jej własnością, a to oznacza, że wspólnicy nie mogą wypłacać pieniędzy w dowolnej chwili. Wspólnicy, którzy chcą pobrać jakąś część funduszy z majątku spółki, muszą mieć tego odpowiednią podstawę. Najczęściej jest to dywidenda, ale również wynagrodzenie wypłacane z powodu pełnienia funkcji członka zarządu. “Drugi” podatek odprowadzany jest bezpośrednio od dywidendy wspólnika (czyli wypłaty z zysku spółki) lub wypłaty wynagrodzenia.
ZUS w spółce z o.o.
Na pytanie, czy członków spółki z ograniczoną odpowiedzialnością obejmują obowiązkowe składki ZUS nie sposób odpowiedzieć jednoznacznie. Prawo zobowiązuje do ich odprowadzania jedynego wspólnika w jednoosobowej spółce z o.o. Wspólnicy w wieloosobowych spółkach z ograniczona odpowiedzialnością nie są objęci obowiązkowymi składkami ZUS. Nie opłacają ich także wspólnicy, którzy są zobowiązani do powtarzających się świadczeń niepieniężnych.
Więcej o powtarzających się świadczeniach niepieniężnych: uprzywilejowanie udziałów w spółce z o.o.
Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową spółkę z o.o. nie ominą jednak obowiązkowego ZUS-u, wprowadzając do przedsiębiorstwa wspólnika iluzorycznego. W praktyce oznacza to, że jeżeli spółkę tworzy dwóch wspólników, w tym jeden ze znaczną przewagą udziałów (chodzi przede wszystkim o sytuacje bliskie 99:1), judykatura konsekwentnie kwestionuje obecność tego drugiego. Orzecznictwo sądowe potwierdziło wykładnię rozszerzającą przepisów o obowiązkowych ubezpieczeniach społecznych. Przyjęto, że wprowadzenie do spółki wspólnika, którego obecność liczy się tylko “na papierze” stanowi próbę ominięcia obowiązkowych składek ZUS.
Polski Ład przyniósł nieznane dotychczas rozwiązania dotyczące objęcia obowiązkowymi składkami wspólników, którzy pełnią funkcję na podstawie powołania. Od 1 stycznia 2022 roku przepisy zobligowały do płacenia składek również członków zarządu, którzy otrzymują wynagrodzenie na podstawie zajmowanego stanowiska w zarządzie spółki. Wspólnicy zatrudnieni na umowę, dla której ustawa przewiduje obowiązkowe składki (umowa o pracę, umowa zlecenie), oczywiście zobligowani są do ich odprowadzania. W obecnym stanie prawnym jedynym sposobem zatrudnienia w spółce z o.o., który nie wiąże się z obligatoryjnymi składkami, są powtarzające się świadczenia niepieniężne wspólnika na rzecz przedsiębiorstwa.
Odpowiedzialność
To jeden z największych mankamentów jednoosobowej działalności gospodarczej. Odpowiedzialność właściciela jest w zasadzie nieograniczona. W praktyce oznacza to, że odpowiada on całym majątkiem osobistym za zobowiązania JDG. Powoduje to dość duże zagrożenie dla prywatnego majątku przedsiębiorcy.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością charakteryzuje się – jak sama nazwa wskazuje – ograniczoną odpowiedzialnością udziałowców do wysokości wniesionych przez nich wkładów. Jeżeli zabraknie spółce pieniędzy na zaspokojenie roszczeń kontrahentów, wierzyciele będą mogli domagać się spełnienia ich zobowiązań tylko z majątku spółki. Istnieje od tej zasady jednak pewien wyjątek. Ustawa przewiduje, że odpowiedzialność mogą ponosić również członkowie zarządu w sytuacji, gdy zaniedbają terminy przeznaczone do pewnych działań. Chodzi tu przede wszystkim o złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. Zarząd może jednak spróbować wykazać, że wniosek nie został złożony w wyznaczonym terminie nie z jego winy i tym samym uniknąć egzekucji z prywatnego majątku wspólników.
Jednoosobowa działalność gospodarcza i spółka z o.o. – likwidacja
Tak samo jak przy rejestracji, zamknięcie biznesu w postaci jednoosobowej działalności gospodarczej stanowi mniej skomplikowaną procedurę niż likwidacja podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego. Nie oznacza to jednak, że formalności nie obowiązują, a działalność można po prostu porzucić. Przedsiębiorca zainteresowany zakończeniem prowadzenia przedsiębiorstwa powinien w terminie 7 dni od zaprzestania świadczenia usług złożyć wniosek o wykreślenie z rejestru. Obsługą takich dokumentów zajmuje się Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej. Dużym ułatwieniem jest możliwość dopełnienia formalności przez Internet, nie wychodząc z domu.
Likwidacja spółki z o.o. jest procesem nieco bardziej złożonym. Wymaga przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego i spełnienia wielu ustawowych wymogów. Zamknięcie spółki możliwe jest w chwili pojawienia z góry określonych przyczyn. Należą do nich między innymi ogłoszenie upadłości albo wystąpienie określonych z umowie okoliczności. Właściwy proces zamknięcia spółki rozpoczyna się od odpowiedniej uchwały wspólników (obowiązkowa forma aktu notarialnego) i powołaniu likwidatorów. W ciągu 7 dni od rozpoczęcia procedury likwidacyjnej należy zgłosić ten fakt do sądu rejestrowego. Następne etapy wiążą się z wezwaniem wierzycieli i dokonaniem potrzebnych czynności likwidacyjnych.
Spółka z o.o. zamiast jednoosobowej działalności gospodarczej – kiedy warto?
Chociaż na pierwszy rzut oka sposób prowadzenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wydaje się mało przyjemny, coraz więcej profesjonalistów decyduje się na tę formę działalności. Spółka z o.o. to dobre rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy mają w planach ryzykowne posunięcia biznesowe. Wiążą się one z potencjalnym zyskiem, ale również możliwą ogromną stratą. W takich sytuacjach warto zabezpieczyć swój osobisty majątek i wybrać bezpieczną formę prawną, jaką jest spółka z o.o.
Jednym z atutów tej formy działalności jest także duża transparentność, ponieważ spółki prowadzą księgi handlowe. To z kolei może okazać się istotne w chwili pozyskiwania kontrahentów, również zagranicznych. Dostęp do rekordów finansowych i przejrzystość w przepływie środków to pożądane cechy przy rozwijającej się spółce. Jeżeli przedsiębiorca liczy na dużą ekspansję i pozyskiwanie zewnętrznego kapitału, spółka z o.o. będzie właściwym rozwiązaniem.
Spółka z o.o. jest dobrym rozwiązaniem dla przedsiębiorców, którzy biorą pod uwagę jej sprzedaż. Jeżeli właściciel przedsiębiorstwa poczuje się spełniony zawodowo lub uzyska bardzo korzystną ofertę kupna swojego biznesu przez innego inwestora, z łatwością będzie mógł przenieść własność spółki z o.o. na inna osobę. Spółka nie straci wtedy bytu prawnego, bo będzie prowadzona przez swojego nowego właściciela. Wszelkie zobowiązania, wierzytelności i kontrakty zawierane na rzecz przedsiębiorstwa pozostaną w świetle prawa ważne.
Czytaj więcej: uprzywilejowanie udziałów w spółce z o.o.