Angielka z pochodzenia, ciotka Winstona Churchilla, spowinowacona z brytyjskim dworem królewskim, znana z rozległej działalności charytatywnej. Uważana za najpiękniejszą kobietę Europy przełomu XIX i XX wieku. Ta niezwykła osobistość o błyskotliwej inteligencji jest bohaterką wielu książek, filmów, wspomnień i wystaw. Ale uroda i bogactwo nie przyniosły księżnej Daisy von Pless osobistego szczęścia. Może właśnie dlatego obrosła legendą.
Trudno nie obrosnąć legendą, gdy ma się tak pełne ekscytujących wydarzeń życie, cudowną urodę i bajeczny majątek. Uwagę przyciągały jej śliczne oczy, jasna, alabastrowa twarz, szczupła figura i miniaturowa talia. Dysponując takimi osobistymi atutami, wyszła za mąż z rozsądku za księcia Hochberga.
Początki księżnej Daisy
Urodziła się 28 czerwca 1873 roku na zamku Ruthin w północnej Walii jako Mary Therese Olivia Cornwallis-West. Jej ojcem był pułkownik William Cornwallis-West, oficer zasłużony w angielskich wojnach kolonialnych, a matką Mary Adelaide Virginia Thomasina Eupatoria z domu Fitz-Patrick, powiązana z rodem starożytnych irlandzkich królów. Przodkami ojca byli królowie Anglii z dynastii Plantagenetów. Dzięki małżeństwu młodszego brata Georga skoligacona była z Winstonem Churchillem.
Mimo wspaniałej genologii rodzina Daisy była niezamożna. Posiadała dwie niewielkie posiadłości – rodowy zamek Ruthin i nadmorski pałacyk Newlands Manor w Hampshire. Przyszła księżna zawsze przejawiała ambicje intelektualne i artystyczne. Choć brak jej było formalnego wykształcenia, nauka pod opieką guwernantek uczyniła zeń salonową lwicę umiejętnie obracającą się w salonach arystokracji.
Obdarzona pięknym głosem i muzykalnością, często występowała i śpiewała na dobroczynnych spektaklach i prywatnych przyjęciach. Jeszcze za jej życia powstały legendy i opowieści o księżnej. Mniej lub bardziej prawdopodobne podkreślały wpływ księżnej na kulturę i historię.
Małżeństwo z księciem von Pless
Jak to w tamtych latach bywało, rodzina Daisy znalazła dla niej tzw. dobrą partię, decydując o małżeństwie z Hansem Heinrichem XV Hochberg, księciem von Pless, potomkiem trzeciej najbogatszej rodziny w Niemczech i siódmej w Europie. Ich ślub odbył się 8 grudnia 1891 w londyńskim Opactwie Westminster.
Plessowie byli właścicielami licznych kopalń, hut, elektrowni, hoteli i cementowni oraz zamków w Pszczynie i Książu, a także majątków ziemskich. W licznych biografiach wiele namiętności wzbudzają klejnoty księżnej Daisy. W swych zasobach posiadała bowiem klejnoty rodowe oraz ordery. Zachowane do dziś klejnoty księżnej i inne należące do niej cenne przedmioty osobiste znajdują się w kolekcji rodziny oraz w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.
Zamek księżnej w Pszczynie
Młoda para otrzymała w użytkowanie zamek w Książu, jednak Daisy bardziej ceniła mniejszy pałac w Pszczynie. Początki jego budowy sięgają prawdopodobnie XI wieku, ale obecny kształt jest rezultatem wielu przebudów dokonywanych w kolejnych wiekach. Dzisiaj obiekt ten prezentuje się dokładnie tak, jak wyglądał za czasów księżnej. Zamek w Pszczynie jest najpiękniejszą rezydencją i jedną z największych atrakcji turystycznych województwa śląskiego.
Rezydencja przetrwała II wojnę światową, nie ulegając dewastacji i rozgrabieniu przez wojska niemieckie i sowieckie. Muzeum Zamkowe w Pszczynie utworzone w 1946 roku wraz z parkiem krajobrazowym w stylu angielskim o powierzchni 156 ha tworzy okazały zespół pałacowo-parkowy. Prezentuje głównie pałacowe wnętrza i wyposażenie oraz przedmioty z kolekcji Hochbergów.
Działalność charytatywna i społeczna
Do najważniejszych projektów humanitarnych księżnej Daisy zaliczane są oczyszczanie rzeki Pełcznicy, dzięki czemu skończyły się w Wałbrzychu epidemie cholery i tyfusu, założenie szkoły dla kalekich dzieci oraz projekt mleczny, który zmniejszył śmiertelność niemowląt. W ramach kampanii “Kropla mleka” żony górników pobierały dla swoich dzieci bezpłatne pasteryzowane mleko. Daisy założyła także działające na zasadzie spółdzielni socjalnych szkoły koronczarskie dla kobiet.
Księżna w czasie I wojny światowej
Podczas I wojny światowej pomagała rannym żołnierzom w szpitalach polowych niezależnie od tego, po której stronie walczyli. Pracowała w pociągach sanitarnych na frontach serbskim, francuskim i austriackim. Słała apele do rządów o ludzkie traktowanie jeńców wojennych. W uznaniu zasług wojennych otrzymała od arcyksięcia austriackiego Franciszka Salwatora Order Czerwonego Krzyża.
Księżna patronowała koncertom charytatywnym organizowanym w Szczawnie Zdroju, działała w fundacji na rzecz dzieci z ubogich rodzin z Wałbrzycha i okolic. Podczas charytatywnych koncertów i występów teatralnych wykorzystywała swe umiejętności wokalne i aktorskie.
Życie po wojnie
W grudniu 1922 roku rozwiodła się z mężem. Z mocy wyroku sądu zatrzymała tytuł książęcy i prawo do utrzymania małego dworu. Po rozwodzie zamieszkała w domu na południu Francji, a następnie osiadła w Monachium. W połowie lat 30. pogodziła się z byłym mężem, dzięki czemu mogła zamieszkać w jednej z oficyn zamku Książ.
Księżna chorowała. Obecnie symptomy jej dolegliwości lekarze diagnozują jako stwardnienie rozsiane. Zmarła 29 czerwca 1943 roku na atak serca w willi przy obecnej ulicy Moniuszki 43 w Wałbrzychu jako obywatelka polska.
Dziedzictwo księżnej Daisy
Uchwałą Sejmiku Województwa Dolnośląskiego rok 2013 był w regionie Rokiem Księżnej Daisy von Pless. W uzasadnieniu rezolucji podkreślono zaangażowanie księżnej w działalność charytatywną i humanitarną na ziemi dolnośląskiej oraz na arenie europejskiej. Osoba księżnej jest dziś jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci historycznych Wałbrzycha i marką promocyjną miasta. Jej postać jest także upamiętniona w Pszczynie.
Źródło zdjęcia:
