Dzięki internetowi żyjemy w globalnej wiosce. Ogólnoświatowa sieć ułatwia pracę i naukę oraz zdobywanie informacji, umożliwia bliski kontakt z innymi ludźmi. Niestety, komunikacja cyfrowa ma również swoją ciemną stronę. Jest furtką do cyfrowych form przemocy, które nie zostawiają śladów na ciele. To przemoc, którą trudno dostrzec, a tym bardziej zdiagnozować. Definicje tego patologicznego zjawiska znajdujemy w licznych opracowaniach naukowych, odnosi się do niego także polskie prawo karne.
Cyberbullying jest rodzajem przemocy, którego nazwa wywodzi się od angielskiego słowa bullying, które oznacza nękanie w cyberprzestrzeni.
Cyberbullying słownik
Na stronach rządu RP cyberbullying definiuje się jako zjawisko wykorzystywania komunikacji cyfrowej – maili, postów, komentarzy w mediach społecznościowych, wiadomości wysyłanych przez komunikatory internetowe i SMS-y – do poniżania, nękania lub zastraszania innej osoby. Formami cyberbullyingu są m.in. publikowanie w internecie fałszywych lub ośmieszających, agresywnych komentarzy, zdjęć i filmików czy upublicznianie w mediach społecznościowych prywatnych, często przerobionych fotografii.
Cyberbullying definicja
Według UNICEF, cyberprzemoc to przemoc z użyciem narzędzia technologicznego. Może mieć miejsce na platformie społecznościowej, komunikatorze, platformach gamingowych i smartfonach. To zachowanie o charakterze powtarzalnym, którego celem jest straszenie, wywołanie złości czy wstydu wśród osób będącymi jego ofiarą. Do czynów tego rodzaju należą m.in. rozpowszechnianie kłamstw czy udostępnianie zawstydzających zdjęć innych osób na platformach społecznościowych, wysyłanie przykrych wiadomości, gróźb, obrazów lub filmów przez komunikatory, kradzież tożsamości, włamywanie się na konto i wysyłanie wiadomości w imieniu innej osoby.
Cyberbullying co to
To patologiczne zjawisko narasta. Jego ofiarami są w szczególności najmłodsi użytkownicy internetu. Cyfrowe nękanie bywa niezauważane przez otoczenie ofiary, gdyż taka forma przemocy nie okazuje jednoznacznych śladów znęcania (jak np. siniaki czy inne fizyczne obrażenia). Pozostawia jednak równie głębokie rany w psychice, które często goją się zdecydowanie trudniej niż przemoc fizyczna.
Z badań wynika, że przemocy w internecie w różnej formie doświadczył co piąty uczeń. Było to najczęściej wyzywanie (29,7 proc.), ośmieszanie (22,8 proc.), poniżanie (22 proc.), straszenie (13,4 proc.). Prawie 75 proc. rodziców twierdzi jednak, że ich dziecko nie miało kontaktu z przemocą w internecie, co wskazuje na to, że w dużym stopniu nie wiedzą oni, co ich dziecko robi w sieci.
Ze względu na szybkość rozpowszechniania informacji w internecie osoba doświadczająca przemocy ma wrażenie ciągłego wystawienia na kolejne ataki. Niezależnie od tego, jaka jest pora dnia i gdzie faktycznie znajduje się ofiara, w świecie wirtualnym atak może wciąż się toczyć. Całkowite usunięcie tych treści często bywa trudne, a czasem wręcz niemożliwe. Łatwość, z jaką kolejni agresorzy mogą dołączyć do szczucia osoby pokrzywdzonej nie tylko pomaga sprawcom podzielić odpowiedzialność, ale również sprzyja eskalowaniu zachowań.
Cyberbullying problem
Stosunkowo niska kontrola społeczna tego zjawiska, zwłaszcza, kiedy jej ofiarami padają dzieci i młodzież dodatkowo zwiększa nierówny rozkład sił między ofiarą a sprawcą. Rodzice i opiekunowie dzieci doświadczających cyberprzemocy często nie zdają sobie sprawy, co dzieje się w wirtualnej przestrzeni ich pociech. Brak wiedzy skutecznie opóźnia możliwość odpowiedniego zareagowania.
Jednak ofiarami cyberprzemocy nie są wyłącznie dzieci. Coraz częściej nękanie w sieci stosowane jest wobec osób dorosłych. Wiele ofiar cyberprzemocy – zwłaszcza pod wpływem masowego ataku na ich dobra osobiste – może z powodu cybernękania mieć problemy związane ze zdrowiem psychicznym, zawodowe czy wizerunkowe. Wpływ cyberprzemocy na zdrowie psychiczne może być różny w zależności od medium, za pośrednictwem którego do niej dochodzi. Nękanie za pośrednictwem wiadomości tekstowych lub poprzez zdjęcia/filmy na platformach mediów społecznościowych jest bardzo szkodliwe dla nastolatków.
Wszyscy znajomi robią sobie czasami kawały, ale zdarza się, że trudno dostrzec, gdzie przebiega granica pomiędzy żartami a krzywdzeniem, zwłaszcza jeśli ma to miejsce w internecie. Często słyszymy tłumaczenia typu „tylko żartowałem” lub „nie traktuj tego serio”. Jeśli czujesz się skrzywdzony lub uważasz, że inni śmieją się z ciebie zamiast wspólnie z tobą, wtedy żarty zaszły za daleko. Jeśli sprawia ci to przykrość i osoba, która to robi nie przestaje pomimo twoje wyraźnej prośby, aby przestała, jest to zachowanie przemocowe.
Cyberbullying literatura
Policja radzi, aby obraźliwe komentarze czy wulgaryzmy zgłaszać do administratorów stron lub moderatorów forów dyskusyjnych. Najczęściej służą do tego specjalne przyciski lub formularze powiadomień. Jeśli ich nie ma, należy sprawdzić informacje zamieszczone w zakładce „Kontakt” danej witryny. Regulaminy większości serwisów społecznościowych mają zapisy dotyczące cyberprzemocy. Najlepiej zrobić zrzut ekranu (print screen), gdy jesteś ofiarą lub świadkiem tego rodzaju zachowań.
Obszerną literaturę na temat cyberprzestępczości można znaleźć m.in. na stronach instytucji naukowych zajmujących się psychologią społeczną. Czyny tego rodzaju definiuje polskie prawo. Zgodnie z kodeksem karnym, cyberprzemoc jest przestępstwem (uporczywe nękanie. kradzież tożsamości, groźby karalne, propozycje seksualne, publikowanie nielegalnych treści, itp.). Przypadki takich działań powinny zostać zgłoszone na policję lub do prokuratury. W imieniu osoby niepełnoletniej zgłoszenia dokonują rodzice lub opiekunowie prawni.