Popularyzacja Internetu miała ogromny wpływ na relacje interpersonalne i doprowadziła do ukształtowania nowego modelu rzeczywistości opierającego się na technologii i nowoczesnych rozwiązaniach. Nie brakuje głosów, że stworzenie ogólnoświatowej sieci komputerowej swoją rangą przewyższyło inne osiągnięcia człowieka. Są też tacy, którzy powstanie Internetu porównują do wynalezienia druku, który zrewolucjonizował świat. Czym jednak jest sieć i dlaczego jest tak ważna? Jak powstał Internet i kto go stworzył?
Czym dokładnie jest Internet?
Internet to sieć sieci, czyli globalna sieć komputerowa łącząca sieci lokalne i rozległe oraz komputery i podłączone do nich urządzenia. To oznacza, że przesyłanie danych nie łączy się z ograniczeniami terytorialnymi oraz nie podlega miejscowym jurysdykcjom. Internet tworzy skomplikowana struktura dowolnej liczby maszyn, które są ze sobą zintegrowane różnymi drogami przesyłowymi, takimi jak światłowody i łącza satelitarne. Poszczególne sieci korzystają z pakietowego protokołu komunikacyjnego TCP/IP, który definiuje wzajemną komunikację i wymianę danych w Internecie.
Internet jest wynalazkiem o nieograniczonym potencjalne. Stanowi nieskończone źródło wiedzy oraz odgrywa ważną rolę w komunikacji międzyludzkiej. To także potężne narzędzie do przetwarzania informacji, a ilość jego zastosowań zależy wyłącznie od kreatywności
i wyobraźni użytkowników. Internet dysponuje praktycznie niewyczerpalnymi zasobami, a to sprawia, że jest kluczowym elementem ludzkiej codzienności. Tezę tę potwierdzają statystyki – w 2022 roku liczba jego użytkowników wynosiła ponad 5 miliardów, czyli była to zdecydowana większość populacji.
Koncepcja Internetu
Jednym z ojców Internetu był J.C.R. Licklider, który w 1960 roku opracował pierwsze założenia budowy sieci pakietowych i globalnego systemu komputerów. Jego wkład w rozwój informatyki to jednak nie wynalazki, a pomysły i spekulacje, które później spotkały się z odzwierciedleniem w rzeczywistości. Mężczyzna prognozował między innymi powstanie rozwiązań przypominających graficzny interfejs użytkownika oraz rozwój w pełni funkcjonalnych i interaktywnych systemów komputerowych.
Za twórcę Internetu najczęściej uznaje się się jednak Paula Barana, który jako pierwszy opracował kompleksowy projekt rozporoszonych sieci cyfrowych transmisji danych. Praca Barana liczyła dwanaście tomów i była odpowiedzią na wytyczne Amerykańskich Sił Zbrojnych, które przygotowywały się na okoliczność wybuchu III wojny światowej. Groźba konfliktu wywołała impuls do opracowania kanału przekazywania informacji, który przetrwałby działania zbrojne i był fizycznie odporny na działania wroga.
ARPANET, czyli prawdziwy początek sieci
Właściwa historia Internetu rozpoczyna się jesienią 1969 roku w Stanach Zjednoczonych. Na komputerach należących do czterech amerykańskich uniwersytetów zainstalowano protoplastę dzisiejszego Internetu – węzły sieci ARPANET. Prace finansowa agencja ARPA specjalizująca się w prowadzeniu badań na potrzeby wojska. Eksperyment miał sprawdzić, czy utworzenie sieci komputerowej bez konkretnego punktu centralnego jest realne. Naukowcom zależało na zbudowaniu struktury, która mogłaby funkcjonować nawet mimo uszkodzenia jej części. Nadzieję na stworzenie wytrzymałego i nieskrępowanego ograniczeniami kanału przekazu dał ekspertom projekt Paula Barana.
Stworzenie sieci komputerowej bez punktu matczynego było dla naukowców ogromnym wyzwaniem. Wszystkie istniejące rozwiązania przewidywały obecność głównego komputera, który skupiał w sobie pojedyncze sieci. W związku z tym nawet najmniejsza awaria wpływała na działanie i funkcjonalność całej struktury. Taka sieć nie pozwalała na ewentualne dowodzenie armią, ponieważ jej punkt centralny prawdopodobnie stałby się głównym celem ataku wroga. Amerykańskie wojsko doceniło pracę Paula Barana, który siedem lat przed eksperymentem zaproponował koncepcję sieci rozproszonej. Projekt mężczyzny wdrożono w życie, tworząc podwaliny pod jeden z najważniejszych wynalazków ludzkości, jakim był Internet.
Pierwsze połączenie sieci ARPANET nastąpiło 29 października 1969 roku. Student Uniwersytetu Kalifornijskiego Charles Kline próbował zalogować się na komputerze znajdującym się w innym mieście. Mężczyzna miał napisać słowo “login”, jednak po dwóch pierwszych stuknięciach w klawiaturę system przestał działać. Z tego powodu w pierwszej wysłanej wiadomości w sieci znajdowały się jedynie litery “lo”. Godzinę później przesłano cały wyraz. Niedługo po tym – w 1970 roku – programista Raymond Tomlinson wysłał pierwszą wiadomość mailową. Stało się w to w trakcie testowania systemu ARPANET. Mężczyzna chciał opracować program do wysyłania wiadomości, jednak wiązało się to z oddzieleniem nazwy konta od nazwy komputera. Tomlinson uznał, że idealnie do tego zadania sprawdzi się znak @, którego internauci używają do dzisiaj.
Rozwój Internetu – USENET, TCP/IP i DNS
Do rozbudowy projektu przyłączało się coraz więcej naukowców. Ogromny potencjał sieci zauważyli amerykańscy studenci informatyki, którzy stworzyli USENET. Była to niewielka sieć łącząca zaledwie dwa uniwersytety. Jej rozwój był jednak szybszy od ARPANETU ze względu na społeczność skupioną nie tylko na celach militarnych, ale również zawodowych i rozrywkowych. Z czasem obydwie sieci połączono. Na początku lat siedemdziesiątych powstał jeden z głównych filarów Internetu – protokół TCP/IP. TCP kontrolował transmisję danych, które miały trafiać od nadawcy bezpośrednio do odbiorcy w obrębie sieci. IP odpowiadał za sposób adresowania. Dzięki niemu każde urządzenie posiadało swój unikatowy adres, który umożliwiał precyzyjne przekazywanie informacji.
Wynalezienie TCP i IP było kamieniem milowym w rozwoju ogólnoświatowej sieci. Jedną z najważniejszych cech protokołu jest samodzielność TCP i IT. W praktyce oznacza to, że w razie awarii przekazywana informacja może ominąć usterkę i trafić do odbiorcy inną drogą. TCP jest niezależny od konkretnego IP i można łączyć go z innymi adresami, dzięki czemu przepływ danych jest wydajniejszy i nie blokuje się w razie uszkodzenia komputera głównego. Niecałą dekadę po powstaniu TCP/IP, Jon Postel zaprezentował światu drugi filar Internetu – system DNS, który wiąże numery IP komputerów z hierarchicznie budowanymi nazwami domen internetowych.
World Wide Web
W połowie lat osiemdziesiątych rozpowszechniło się pojęcie Internetu, którego nazwę stworzono, łącząc angielskie wyrażenia interconnection oraz network. W tym samym czasie rozpoczęto regularnie stosować protokoły TCP i IT. Zapotrzebowanie na tę formę technologii wzrosło wśród organizacji naukowych, a od 1989 roku Internet zaczął być wykorzystywany na uczelniach wyższych, ponieważ usprawniał pracę nad badaniami nauczycieli akademickich. Chętne do skorzystania z wynalazku były również podmioty prywatne, które z Internetu mogły skorzystać dopiero w 1991 roku, gdy zniesiono zakaz używania sieci do celów komercyjnych.
Przełomowy dla Internetu okazał się rok 1989, w którym stworzono pierwszą sieć dokumentów hipertekstowych. Projekt o nazwie World Wide Web zaprezentowali Tim Bernes-Lee oraz Robert Cailliau – europejscy programiści, dzięki którym powstał hipertekstowy język znaczników oraz pierwsza na świecie strona internetowa. Kilka lat później wynaleziono pierwszą graficzną przeglądarkę WWW, której udało się zdobyć szeroką popularność – Mosaic (co ciekawe, Mosaic stanowiła główne źródło kodu przeglądarki Internet Explorer). Następnie udostępniono komercyjną przeglądarkę Netscape Commerce S, a internauci zyskali możliwość przesyłania danych za pośrednictwem bezpiecznego połączenia szyfrowanego. Firma Netscape wyznaczyła kierunek rozwoju przeglądarek i przez lata rywalizowała z firmą Microsoft o miano lidera na rynku.
Internet i jego dalsze losy
Netscape udostępniał stale zwiększająca się liczbę stron WWW, co wpłynęło na pojawianie się konkurencji i projektowanie innych przeglądarek internetowych. W latach dziewięćdziesiątych powstały takie narzędzia jak Archie (pierwsza przeglądarka, która potrafiła szybko i wydajnie przeszukiwać dane znajdujące się na serwerach FTP) oraz Wandex (przeglądarka, która współpracowała z odnośnikami hipertekstowymi; za ich pośrednictwem mogła odwiedzać strony internetowe). W tym samym czasie utworzono roboty indeksujące, których ideę następnie rozwijały wielkie przedsiębiorstwa, między innymi Google i Yahoo.
XXI wiek to era “dojrzałego” Internetu. Rok dwutysięczny był rokiem portali, a następne lata obfitowały w nowe rozwiązania technologiczne, takie jak sieci bezprzewodowe. Pojawiły się również pierwsze niebezpieczeństwa, na przykład SPAM (lawinowy wzrost niechcianej poczty) oraz wirusy (zagrożenia sieci). Internet stał się jednym z najważniejszych kanałów przepływu informacji, a to wpłynęło na powstawanie sporej liczby komunikatorów. Projektowano pierwsze chaty oraz fora dyskusyjne. Coraz bardziej popularne stawały się blogi, aż wreszcie udostępniono internautom serwisy społecznościowe, które na zawsze odmieniły sposób komunikacji między ludźmi. Na tym historia sieci jednak się nie kończy. Codziennie wymyślane są innowacyjne rozwiązania i projektowane nowe technologie, które rozwijają Internet i tworzą podstawy pod nowe osiągnięcia. Chociaż Internet powstał w celach militarnych, dzisiaj prawie każdy człowiek traktuje go jako część swojego życia.